Wat zijn surfersoren?

Typisch voor surfers?

“Ik heb een keer een CT-scan gezien van een Spaanse surfleraar bij wie beide oren bijna helemaal dicht zaten door de botuitstulpingen. Die hoorde daardoor bijna niets meer. Net zoals er veel surfers en zwemmers zijn die helemaal geen exostosen krijgen. Er moeten dus ook andere factoren zijn. Mijn eigen theorie is dat de komst van de douche in de jaren zestig ook wel eens een rol kan spelen. Maar dat is nooit onderzocht, dus dat kan ik niet hard maken.”

Walhalla voor bacteriën

“Mensen met een surfersoor komen vaak voor iets anders. Dan zeggen ze in een bijzin: vervelend dat het water altijd in mijn oor blijft staan na het zwemmen of douchen. Door de bultjes in het oor kan dat water er niet makkelijk uit. Ze moeten zich dan echt in allerlei bochten wringen om het eruit te krijgen. Voor mij is dat een aanwijzing voor een surfersoor. Het prutje van water en oorsmeer dat zo ontstaat, kan tegen het gevoelige trommelvlies aandrukken, wat een vervelende sensatie geeft. Dat trommelvlies kan dan niet meer vrij bewegen. Bovendien is zo’n prutje een walhalla voor bacteriën in dat donkere, vochtige oor. Dat kan bijvoorbeeld leiden tot ontstekingen. Huisartsen herkennen zo’n onregelmatige huid vaak niet als een surfersoor.”

Beitel en hamer

“Als mensen hier komen zonder dat ze echte klachten hebben, dan is een goede uitleg voldoende. Van de vijftig tot zestig gevallen die ik jaarlijks in mijn spreekkamer krijg, geldt dat voor 40 tot 45 mensen. Bij die andere 10 tot 15 zijn de uitstulpingen wel heel hinderlijk of zorgen ze voor andere problemen. Dan kun je ze weghalen. Niet elke KNO-arts doet dat, ik wel. Je kunt met hele scherpe beiteltjes werken waarmee je de exostosen kan lostikken. Ik heb ooit een collega, een orthopeed behandeld. Normaal gesproken wordt iemand dan onder volledige narcose gebracht, maar hij wilde lokale verdoving. Het wegtikken van de bultjes kan snel klaar zijn, maar bij hem lukte het niet met kleine tikjes. Dus vervolgens ben ik op zijn wens anderhalf uur met een hamertje en beiteltjes in de weer geweest.”

Voorzichtig met aangezichtszenuw

De behandeling is niet geheel zonder risico. Zo kan de aangezichtszenuw die door het bot heen loopt beschadigd raken en verlamming van die zenuw is echt een ramp. Er zijn wel mogelijkheden om de schade iets te herstellen, maar voorkomen is in dit geval echt het allerbelangrijkste. De operatie is technisch gepriegel, waarbij ik werk met een operatiemicroscoop. Maar het is enige manier om de heuveltjes te behandelen. Na de operatie moet je de huid – die daar heel dun is - afdekken met zalf of met en plastic kokertje in het oor. Vervolgens moet de huid vier tot zes weken steeds zorgvuldig worden verbonden, om dichtgroeien van het oor te voorkomen.

Ervaringsdeskundige

Zorgvuldig omgaan met oren en het gehoor hebben voor Eize ook een persoonlijk aspect. De KNO-arts is zelf slechthorend aan één oor, na een harde klap waarbij een gaatje in het trommelvlies ontstond. Daardoor heeft hij ook last van oorsuizen. “Toen mijn andere oor tijdens een vakantie ook helemaal dicht zat, hoorde ik ineens niets meer, zelfs geen vogeltje. Ik voelde me opgesloten in mezelf. Sindsdien weet ik wat het is om slechthorend te zijn, al was het bij mij maar voor een middag. Ik denk dat gehoor voor ons als sociale wezens nog belangrijker is dan ons zicht.” Eizes ervaring met tinnitus brengt ons tot slot nog op de tinnitus van Myrthe. “Die staat helemaal los van het surfersoor”, zegt hij. Wel kan het zo zijn, als oren helemaal dicht zitten, dat de tinnitus in het binnenoor door de resonantie kan versterken. Maar Myrthe heeft gewoon echt pech met deze combinatie.”

Over Eize Wielinga

Eize Wielinga studeerde geneeskunde in Leiden en is in het Nijmegen UMC opgeleid tot keel-neus- en oorarts. Het laatste jaar van zijn opleiding volgde hij in Belfast, Noord-Ierland, waar hij zich verder bekwaamde in de oorchirurgie. In 1989 rondde hij zijn opleiding af, waarna hij tot 1997 verbonden bleef als staflid en universitair docent aan de kno afdeling van het Nijmegen UMC. Hij promoveerde in 1996 op een onderwerp op het gebied van de oorheelkunde. Sinds 2019 is hij werkzaam in het Acibadem International Medical Centre te Amsterdam. Naast zijn werk als KNO-arts houdt hij zich internationaal bezig met kwaliteitsverbetering en vermindering van fouten bij operaties. Hij is lid van de werkgroep Safe Surgery Saves Lives van de WHO in Genève. Daarnaast is hij ‘radiodokter’ bij BNR-nieuwsradio en rubriekschrijver bij het Financieel Dagblad. Ook schreef hij het boek Hoe overleef je de dokter. Een handboek voor de mondige patiënt. Voorkom medische missers en herstel sneller.

Lees ook:

• Patiëntinformatie KNO: 'surfers ears'
• Tinnitus en op zoek naar een oplossing