Behandeling Hyperacusis

Uitzonderingen daargelaten - wanneer hyperacusis tijdelijk blijkt – zijn er nauwelijks medische behandelmogelijkheden bij hyperacusis (in de vorm van medicatie of operatie). Maar je kunt wel leren welke mogelijkheden er voor jou zijn om beter om te gaan met de klachten, wat bij de meeste mensen leidt tot verlichting en/of vermindering van de overgevoeligheid voor geluid. 

Belangrijke stappen bij het (leren) omgaan met hyperacusis: 

1. Bij plotselinge hyperacusis (= direct optredende hevige vorm): ga zo snel mogelijk (binnen 48 uur) naar de kno-arts. Dit geldt ook voor andere plots-versies, als doofheid en tinnitus. Soms is het noodzakelijk om met bepaalde medicijnen te starten. Alleen als je er snel bij bent, kan er medisch gezien soms nog iets gedaan worden aan plotseling hyperacusis. Hiervoor heb je een verwijzing nodig van de huisarts.
2. Laat je medisch en audiologisch onderzoeken
• Je eigen huisarts is vaak bekend met de persoonlijke omstandigheden en medische voorgeschiedenis en heeft daardoor zicht op factoren die mogelijk een rol spelen bij hyperacusis. In het proces van behandeling en leren omgaan met hyperacusis blijft de huisarts altijd een waardevol aanspreekpunt om mee te denken met de stappen die naar verbetering van de situatie kunnen leiden. Wijzen de klachten op hyperacusis dan is een verwijzing naar de kno-arts op zijn plaats.
• De kno-arts (Keel- Neus- en Oorarts) verricht medisch onderzoek, ook om eventuele andere aandoeningen uit te sluiten. De arts let op welke factoren er een rol spelen rond de klachten van hyperacusis. Mogelijk wordt ook aanvullend -bijvoorbeeld neurologisch- onderzoek voorgesteld. Op basis van de bevindingen wordt dan mogelijk de diagnose “hyperacusis” gesteld en een plan voor behandeling voorgesteld. Dat kan een verwijzing inhouden naar andere, niet-medische disciplines wanneer een medische behandeling niet (of niet alleen) aan de orde is. Mocht de kno-arts geen enkele vervolgbehandeling of –begeleiding voorstellen, informeer hier dan zelf naar.
• Een Audiologisch Centrum kan een uitgebreid gehooronderzoek doen, naar de aard van de hyperacusis en eventuele andere gehoorproblemen. Zo kan het Audiologisch Centrum inspelen op specifieke combinaties van factoren en een behandeling voorstellen vanuit zijn vakgebied. Ook kan het Audiologisch Centrum een doorverwijzing naar een andere specialist voorstellen.
Soms worden er beperkte of uitgebreidere tinnitusbehandelingen gegeven op basis van psychosociale counseling met audiologisch/technische zorg. Daarbij wordt soms ook gewerkt met een vorm van ruismaskering. Deze zijn vaak individueel en soms groepsgewijs.
N.B. Het is van groot belang dat u in een zo vroeg mogelijk stadium na de diagnose in alle rust uitleg krijgt over deze aandoening en de gevolgen hiervan. Dit kan deels plaatsvinden bij de kno-arts, bij het Audiologisch Centrum of bij een gespecialiseerd maatschappelijk werker of psycholoog.
3. Zoek betrouwbare informatie
Internet is uiteraard een bron van informatie over hyperacusis maar daar doen ook de nodige Indianenverhalen de ronde: veel bronnen beloven schijnoplossingen of ‘wondermiddelen’. Twee betrouwbare bronnen voor informatie:
• http://www.kno.nl/index.php/patienten-informatie/oor/hyperacusis/, de informatie die de kno-arts als medisch specialist aan patiënteninformatie biedt.
• www.stichtinghoormij.nl/hyperacusis, de informatie van de patiëntenorganisatie van mensen met hyperacusis. Deze site bevat ook de nodige verwijzingen naar andere (betrouwbare) informatie- en hulpbronnen en biedt bovendien de mogelijkheid van een vraagbaak, en een forum voor het uitwisselen van ervaringen en lotgenotencontact.
• Er is een speciale website voor ouders, over hyperacusis bij kinderen: http://www.vadersenmoeders.nl/voorjou/hyperacusis.htm
4. Zoek begeleiding als je er alleen niet uitkomt
De huisarts, kno-arts en/of het Audiologisch Centrum kan je doorverwijzen naar niet-medische specialisten, die je kunnen begeleiden bij het leren omgaan met hyperacusis:
• Psycholoog. Stress en angst kunnen de aandacht en gevoeligheid voor geluiden versterken. Een gespecialiseerd psycholoog kan je helpen om een negatieve vicieuze cirkel van ineffectief gedrag te doorbreken en gedrag aan te leren dat je ondersteunt in het beter leren omgaan met de aandoening. Begeleiding bij het leren minder gevoelig te reageren op geluiden (desensitiseren) kan de klachten soms doen afnemen. Behandeling kan bestaan uit enkele gesprekken tot een langer traject. Afhankelijk van de situatie kan een verwijzing voorgesteld worden naar begeleiding binnen het Audiologisch Centrum of naar een gespecialiseerde instantie zoals de GGMD of GGZ Pro Persona.
• Maatschappelijk Werker. Door hyperacusis kan veel veranderen in het dagelijkse leven t.a.v. sociale contacten, vanzelfsprekend het meest ingrijpend: thuis en op het werk. Een maatschappelijk werker die hierin is gespecialiseerd (bijvoorbeeld bij een Audiologisch Centrum of bij GGMD), kan helpen een weg te zoeken om zich zo goed mogelijk te kunnen ontplooien in de veranderde omstandigheden.

Trainingen en therapie

Auditieve Integratie Training

De Auditieve Integratie Training (AIT) is gebaseerd op de gedachte dat de gevoelige pieken in de gevoeligheid van mensen met hyperacusis kunnen worden verminderd door te luisteren naar speciale geluiden. Met behulp van een speciaal hiervoor ontwikkelde versterker luister je via een hoofdtelefoon naar (elektronisch bewerkte) muziek waarvan hoge en lage tonen afwisselend worden benadrukt en bepaalde frequenties weggefilterd kunnen worden. De behandeling duurt 2 weken (10 dagen) waarin 2 keer per dag een luistersessie van exact een half uur plaatsvindt. Hoewel de training je niet van de aandoening zal afhelpen, neemt na lange behandeling de kwaliteit van leven toe en verdwijnen depressieve neigingen en een pijnlijk gehoor. Ook voor kinderen is deze training de moeite waard.

Tinnitus Retraining Therapy (Jastreboff\Hazel)

De theorie van deze behandeling is gebaseerd op het model van de neuroloog Pawell Jastreboff. Het maakt gebruik van een nauwkeurige en individuele combinatie van geluidstherapie en het begrijpen en leren ("demystificatie") van de mechanismen achter tinnitus en hyperacusis. Hierbij geeft hij aanwijzingen over hoe je kan terugkeren naar een normaal leven zonder negatieve symptomen. In vele landen wordt deze vorm van TRT al jaren met wisselend succes toegepast. In Nederland wordt deze vorm van TRT sinds begin 2011 op kleine schaal toegepast.

Doe-het-zelf tolerantietherapie

Omdat momenteel in Nederland Tinnitus Retraining Therapy J\H slechts op kleine schaal wordt toegepast, kan een zelfhulpprogramma uitkomst bieden.
Met behulp van een geluidsgenerator (maskeerapparaatje) en digitale fragmenten (mp3 of via een app) kan je proberen te wennen en de tolerantie die je hebt ten opzichte van geluid geleidelijk op te voeren.Het gebruik van geluidsgeneratoren kan het best onder begeleiding van een audioloog (in verband met de afstelling) gebeuren, mede omdat het dehyperacusis ook kan verergeren. Met geluidsfragmenten via apps en dergelijke kan je wel zelf aan de slag. Kijk ook eens op stichtinghoormij.nl/ruis voor enkele voorbeelden.
Er zijn ook andere manieren om geluid uit de omgeving toe te laten (bijvoorbeeld een raam open zetten, elke dag iets langer). Het wennen aan geluiden kan een langzaam proces zijn, met kleine stapjes. Belangrijk is dat het gebeurt met een soort geluid dat niet van zichzelf irritant of indringend is. Geluidsbeleving en de irritatie daarover is heel persoonlijk. Zoek daarom wat voor jou hetbeste geluid is. Wanneer je een geluid hebt geselecteerd, dan moet je er elke dag mee gaan ‘oefenen’. Dat wil zeggen dat je iedere dag een paar korte momenten moet luisteren naar het onplezierige geluid. Het resultaat van maanden lang oefenen (het liefst onder professionele begeleiding) zal zijn dat je steeds langere periodes van hyperacusis ervaart zonder ergernis en afkeer.

Medicijnen

Medicijnen voor hyperacusis zijn er niet. Sommigen rapporteren wel verbetering met de inname van medicijnen die door de neuroloog kunnen worden voorgeschreven, eigenlijk bestemd voor andere aandoeningen. Sommige mensen met hyperacusis hebben baat bij antidepressiva. De werking van antidepressiva is er op gericht de stoffen serotonine en noradrenaline tussen de hersencellen actief te houden en de heropname van deze stoffen door de hersencellen zelf zoveel mogelijk te remmen. Hierdoor verbetert vaak het welbevinden.

Behandelcentra

Adelante audiologie & communicatie

Zorgcentrum Adelante audiologie & communicatie is onderdeel van Adelante. Op basis van Tinnitus Retraining Therapy (Jastreboff 1995) wordt vanuit een multidisciplinair team - zowel individueel als in groepsverband –tinnitusbehandeling gegeven. Deze behandeling omvat al die activiteiten, die ervoor moeten zorgen dat je weer in de best mogelijk auditieve, fysieke en psychosociale conditie komt, zodat je weer een zo normale mogelijke plaats in de maatschappij kan innemen. De programma’s richten zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven door “het leren omgaan” met tinnitus, hyperacusis en de ziekte van Ménière. Verder vindt rondom het thema tinnitus wetenschappelijk onderzoek plaats. Uit recent onderzoek blijkt dat een intensieve geïntegreerde behandeling (gesprekken en audiologische ondersteuning) effectief is.

Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening

GGMD voor Doven en Slechthorenden is er voor iedereen met een gehoorprobleem: vroeg-, plots- en laatdoven, doofblinden en slechthorenden. Ook mensen met tinnitus, Ménière, hyperacusis of een cochleair implantaat (CI) kunnen er terecht.
GGMD geeft geen medische zorg bij gehoorproblemen. Dat is de taak van dokters, audiciens en andere gehoordeskundigen. Zij geven wél ondersteuning bij het beter omgaan met die problemen, bijvoorbeeld:

• Hulp bij het aanvragen van een beeldtelefoon of teksttelefoon
• Begeleiding aan mensen met een CI
• Trainingen om beter om te gaan met tinnitus\hyperacusis en je ontmoet er lotgenoten met wie je ervaringen en tips kunt uitwisselen.

Gespecialiseerde GGZ-instelling ProPersona

Ook bij Landelijk GGZ centrum voor doven en slechthorenden de Riethorst kan je terecht met je zorgvragen ten gevolge van hyperacusis. Zij hebben een divers aanbod van mogelijke therapieën, zowel individueel, met uw partner als in een groep.

Brai3n kan mensen met chronische evenwichtsklachten verder helpen

Om de kloof tussen de wetenschap en de klinische realiteit te dichten, werken binnen BRAI3N neurowetenschappers en clinici nauw samen, informeren ze elkaar en sturen ze elkaar bij. Zo kunnen ze nieuwe neuromodulatie behandelingen ontwikkelen, ze wetenschappelijk onderzoeken en klinisch toepassen in een multidisciplinair kader. Op die manier breiden ze ook de kennis over de werking van de hersenen uit zodat ze mensen met chronische aandoeningen beter kunnen helpen. Denk aan tinnitus, duizeligheid- en evenwichtsproblematiek, hyperacusis, maar bijvoorbeeld ook migraine, slaapstoornissen en hoofdpijn. Meer informatie: Brai3n