Presbyvestibulopathie - evenwichtsuitval bij ouderen
Evenwichtsproblemen bij ouderen hebben vaak meer dan één oorzaak. Het evenwichtsgevoel wordt tenslotte niet alleen bepaald door de functie van de evenwichtsorganen, maar ook door het zicht, het positiegevoel, het gehoor, de tastzin en niet in het minst ook door de hersenen die alle informatie verwerken. Bij het ouder worden leveren alle mensen in op de kwaliteit van hun gezichtsvermogen (ouderdomsverziendheid) en het gehoor (ouderdomsgehoorverlies), waarvoor zij dan een leesbril of een hoorapparaat kunnen aanschaffen. Voor het verlies van functie van de evenwichtsorganen is er niet één-twee-drie een aanpassing die de functie verbetert.
Internationale studies laten zien dat 20 tot 30% van de ouderen van 65 jaar of ouder (draai)duizeligheid of onbalans ervaart. Dit percentage neemt toe met de leeftijd, zodat meer dan 50% van de mensen ouder dan 80 jaar deze klachten heeft.
Goed te behandelen (draai)duizeligheid bij ouderen
Een, bij ouderen, vaak voorkomende vorm van (draai)duizeligheid is meestal goed behandelbaar:
BPPD. Het gaat hier om kortdurende draaiduizelingen die ontstaan na het bewegen van het hoofd. BPPD staat voor Benigne Paroxysmale Positieverandering Duizeligheid. Dit is de aanwezigheid van oorkristalletjes in het evenwichtsorgaan op een plek waar ze niet horen te zijn en waar ze onverwachte prikkels kunnen geven. Naast korte draaiduizelingen kunnen mensen hierbij ook wel een constant wiebelig gevoel hebben. BPPD is meestal goed te behandelen door ‘kiepen’, bepaalde manoeuvres met het hoofd waarbij de steentjes op hun goede plek terechtkomen. Deze behandeling wordt uitgevoerd door
speciaal getrainde fysiotherapeuten. Ook KNO-artsen en de meeste neurologen zijn hierin getraind. Soms kunnen mensen leren om dit thuis zelf te doen.
Presbyvestibulopathie
Ouderdomsevenwichtsstoornis is een officiële diagnose bij mensen van 65 jaar en ouder, volgens de internationale Bárány Society, op basis van klachten en onderzoek naar vermindering van de functie van de evenwichtsorganen. Hierbij is sprake van onzekerheid bij het lopen, een chronisch gevoel van onbalans, veelvuldig vallen. Bij een evenwichtsonderzoek valt op dat de evenwichtsorganen niet meer goed functioneren. Anders dan ‘ouderdom’ is er geen oorzaak voor deze klachten aan te wijzen.Vanwege het verminderde evenwichtsgevoel is het lastig voor mensen om hun dagelijkse, noodzakelijke en sociale activiteiten goed uit te voeren. Denk aan boodschappen doen, bezoeken afleggen, soms zelfs in en uit bed komen. Een onderzoek in Zweden vond dat duizeligheid één van de belangrijkste symptomen is met een negatieve invloed op de kwaliteit van leven van oudere mensen.
Behandeling
Omdat verschillende organen (evenwichtsorganen, ogen, oren, hersenen, spieren en zenuwen) het evenwichtsgevoel bepalen en de functie van de evenwichtsorganen zelf niet met een hulpmiddel te verbeteren is, worden balansproblemen bij ouderen op verschillende fronten tegelijk benaderd: zorg voor goed zicht door middel van een aangepaste lees- en zo nodig verzien-bril en voor hoortoestellen. Heel belangrijk is aandacht voor de lichamelijke conditie, voor sterke spieren en goede reflexen. Ook moet naar medicatie gekeken worden, omdat sommige medicijnen duizeligheid als bijwerking hebben. In beweging blijven is noodzakelijk om de hersenen te stimuleren om bij veranderende input van de ouder wordende organen toch een gevoel van evenwicht te blijven behouden.Een valpreventiecursus of evenwichtsrevalidatie (vestibulaire revalidatie) bij een gespecialiseerde fysiotherapeut kan zinvol zijn om bij presbyvestibulopathie te leren welke activiteiten nog wel goed mogelijk zijn en bezorgdheid en angst te overwinnen om erop uit te gaan.
KNO-patiënteninformatie
De Nederlandse Vereniging voor Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied plaatst voorlichtingsmateriaal op haar website. De voorlichtingspagina’s zijn ingedeeld in keel, neus, oor, duizeligheid, hoofd-hals, strottenhoofd en overig. Hier vind je - onder meer -
algemene informatie over duizeligheid.
Meer informatie