Behandelingen

Tinnitus is een zenuwsignaal dat lijkt op het signaal van echt geluid. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat bij tinnituspatiënten het filter in de kleine hersenen ontregeld is, waardoor dit een signaal doorlaat dat spontaan in de zenuwen gegenereerd wordt. De grote truc is om aan dit signaal geen aandacht te besteden. Dat lukt niet altijd zonder hulp.

Hoe meer we leren over tinnitus hoe meer we ons realiseren dat het heel persoonlijk is hoe mensen er mee omgaan. Steeds meer wetenschappelijke artikelen onderbouwen dat. Iedere patiënt heeft andere persoonlijkheidskenmerken. Daar moet je rekening mee houden.

Hoormij∙NVVS volgt de ontwikkelingen op de voet. Hoormij∙NVVS adviseert mensen met een beginnende maar aanhoudende tinnitus om eerst via de huisarts een verwijzing te vragen voor de KNO-arts. In de volgende situaties kan een medische behandeling leiden tot vermindering en soms verdwijning van de tinnitus.

De (kno-)arts kan je hierover meer vertellen: als het wordt veroorzaakt door oorsmeer; als het is gerelateerd aan een geleidingsverlies (otosclerose); als de tinnitus is gerelateerd aan de bloeddruk of de ligging van bloedbanen In de meeste andere situaties - en dat is bij het merendeel aan de orde – is verdwijnt de tinnitus niet.

Behandelingen

Huidige behandelingen van tinnitus zijn gericht op het leren omgaan met de last die tinnitus met zich meebrengt. Het laten verdwijnen van het oorsuizen is nog niet mogelijk. Er bestaat immers (nog) geen oplossing.

Cognitieve gedragstherapie

In de trapsgewijze tinnitus specifieke cognitieve gedragstherapie worden audiologische en psychologische methoden gecombineerd. Deze behandeling komt in aanmerking voor vergoeding vanuit de basisverzekering. Check hiervoor jouw zorgverzekering.

Behandellocaties

Op dit moment wordt deze behandeling aangeboden door Adelante (Hoensbroek en Blerick), Libra Revalidatie & Audiologie (Eindhoven), Kentalis (verschillende locaties), Pento (verschillende locaties) en het Audiologisch Centrum Noord Holland (Alkmaar). Ook Pro Persona biedt een behandeling die richt zich op volwassenen bij wie psychische problemen als gevolg van de tinnitus het dagelijks functioneren belemmeren.

EMDR therapie

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) kan bij tinnitus en hyperacusis positieve effecten hebben. Het angstige gevoel, boosheid of gevoelens van machteloosheid kunnen er door afnemen. Ook als de situatie waarin het oorsuizen is ontstaan traumatisch was en de herinneringen in het heden nog pijnlijk zijn. Het ontstaansmoment is van belang voor het succes van de behandeling. Cliënten met tinnitus bij wie EMDR is toegepast, geven aan meer rust te ervaren. De afname in stress heeft vaak een gunstige invloed op de ervaren tinnitus: juist stress kan er voor zorgen dat de tinnitus klachten erger zijn of in stand worden gehouden. Lees ook: Hoorzaken

Trainingsprogramma GGMD

De GGMD heeft een tinnitus programma dat is opgebouwd uit verschillende onderdelen die aansluiten op de ernst van de klachten. Klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar, auteur van het boek ‘Eerste hulp bij oorsuizen’ heeft hierbij geadviseerd. Na de cursus ‘Controle over tinnitus’ wordt er samen gekeken waar je nog meer behoefte aan hebt. Als je meer hulp nodig hebt kun je, in overleg, kiezen voor een basistraining of een intensieve training bestaande uit cognitieve gedragstherapie, psychomotorische therapie en beeldende therapie.

Tinnitus Retraining Therapie

TRT wordt in zijn oorspronkelijk ontwikkelde vorm alleen door een enkele particuliere zorgverlener aangeboden in Nederland en België. Tinnitus Management TherapieDeze therapie is voortgekomen uit de Tinnitus Retraining Therapie en wordt op steeds meer plaatsen in Nederland, veelal in groepen, aangeboden. Doel is de tinnitus naar de achtergrond dringen, zodat het dagelijks leven er minder door beïnvloedt wordt. Deze therapie maakt gebruik van het vermogen van mensen om geluiden als het ware te laten weglekken uit het bewustzijn. Vaak wordt een multidisciplinaire aanpak ingezet, waarbij via verschillende wegen naar het doel toegewerkt wordt om minder last van de tinnitus te ervaren.

TMT wordt in Nederland ook nog wel eens aangeduid als TRT (maar verschilt van de oorspronkelijke TRT).Autogene TrainingTijdens deze training leer je bepaalde lichamelijke processen te beïnvloeden op basis van het waarnemen en controleren van de eigen spierspanning. Doel is de lichaamstemperatuur plaatselijk te laten stijgen zodat de spieren op bepaalde plaatsen ontspannen.

Ontspannen

Een belangrijk element van veel behandeltrajecten is het leren ontspannen. Spanning leidt tot overbelasting van een zwakke plek in je lichaam, wellicht je binnenoor. Door ontspanning kun je jouw tinnitusklachten verlichten. Actief ontspannen betekent in veel gevallen de aandacht afleiden van je tinnitus en dit kan zelf de nachtrust positief beïnvloeden. Er zijn veel soorten ontspanningsoefeningen, uitgelegd in zelfhulpboeken verkrijgbaar in de boekwinkel, bibliotheek of via het internet.

Audiologische Centra in Nederland

In vrijwel alle centra worden gehoormetingen gedaan en verwijzingen gegeven naar audiciens. Ook worden er soms beperkte of uitgebreidere tinnitusbehandelingen gegeven op basis van psychosociale counseling met audiologisch/technische zorg. Daarbij wordt soms ook gewerkt met een vorm van ruismaskering. Deze zijn vaak individueel en soms groepsgewijs.

Adelante audiologie & communicatie

Zorgcentrum Adelante audiologie & communicatie is onderdeel van Adelante. Op basis van Tinnitus Retraining Therapy (Jastreboff 1995) wordt vanuit een multidisciplinair team - zowel individueel als in groepsverband –tinnitusbehandeling gegeven. Deze behandeling omvat al die activiteiten die ervoor moeten zorgen dat je weer in de best mogelijk auditieve, fysieke en psychosociale conditie komt, zodat je weer een zo normale mogelijke plaats in de maatschappij kan innemen. De programma’s richten zich op het verbeteren van de kwaliteit van leven door “het leren omgaan” met tinnitus, hyperacusis en de ziekte van Ménière. Verder vindt rondom het thema tinnitus wetenschappelijk onderzoek plaats. Uit recent onderzoek blijkt dat een intensieve geïntegreerde behandeling (gesprekken en audiologische ondersteuning) effectief is.

Libra Revalidatie & Audiologie

Ook Libra Revalidatie & Audiologie biedt een specialistische behandeling voor tinnitus-patiënten aan. De behandeling is gericht op het 'hertrainen' van het brein in het waarnemen van het tinnitussignaal. Dat doen ze met cognitieve gedragstherapeutische technieken. Je krijgt begeleiding van een multidisciplinair team dat is gespecialiseerd in tinnitus. Deze gespecialiseerde behandeling is zeer effectief gebleken in het verminderen van tinnitusklachten, de negatieve emoties over tinnitus en ook in het verbeteren van de kwaliteit van leven van tinnitus-patiënten. Meer info: Libra Revalidatie & Audiologie.

GGMD

In samenwerking met klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar (van het boek Eerste Hulp bij Oorsuizen), heeft GGMD het behandelprogramma ‘Werken aan tinnitus’ ontwikkeld. Dit programma bestaat uit drie onderdelen: een algemene cursus voor iedereen met tinnitusklachten, en twee vervolgtrainingen die aansluiten bij de ernst van de klachten en de hulpvraag. De algemene cursus ‘Controle over tinnitus’, bestaat uit twee bijeenkomsten van twee uur. Je krijgt informatie over oorsuizen, over wat de oorzaken en gevolgen kunnen zijn en hoe je de gevolgen beheersbaar kunt maken. Ook jouw partner is bij deze cursus van harte welkom. Na de cursus wordt samen met jou gekeken of het geleerde voldoende houvast geeft om zelf verder te kunnen. Is dit niet het geval, dan kun je in overleg met een hulpverlener van GGMD, kiezen voor een vervolgtraject in de vorm van de basistraining of de intensieve training. De cursus ‘Controle over tinnitus’ wordt op verschillende plaatsen in Nederland gegeven. Zie www.ggmd.nl/voor-wie/mensen-met-tinnitus/.

ProPersona

Diverse individuele therapie mogelijkheden afhankelijk van diagnose, hulpvraag en auditieve status. Bijvoorbeeld EMDR, CGT, schematherapie, ACT enz. Ook is er groepsbehandeling (SGGZ + tinnitus) mogelijk bestaande uit diverse onderdelen zoals cognitieve gedragstherapie, psychomotorische therapie, beeldende therapie en communicatietraining, door een team bestaande uit o.a. GZ psycholoog, maatschappelijk werker, PMT -er, beeldend therapeut en communicatiedeskundigen, aangevuld met een systeemtherapeut. Deeltijdbehandeling van één dag per week gedurende 26 weken.

ProPersonaBrai3n (België) Om de kloof tussen de wetenschap en de klinische realiteit te dichten, werken binnen BRAI3N neurowetenschappers en clinici nauw samen, informeren ze elkaar en sturen ze elkaar bij. Zo kunnen ze nieuwe neuromodulatie behandelingen ontwikkelen, ze wetenschappelijk onderzoeken en klinisch toepassen in een multidisciplinair kader. Op die manier breiden ze ook de kennis over de werking van de hersenen uit zodat ze mensen met chronische aandoeningen beter kunnen helpen. Denk aan tinnitus, duizeligheid- en evenwichtsproblematiek, hyperacusis, maar bijvoorbeeld ook migraine, slaapstoornissen en hoofdpijn. Meer informatie: Brai3n.

Tinnituskliniek

Er bestaat geen speciale tinnituskliniek in Nederland. In omringende landen zijn die er wel. In Duitsland bestaan vele klinieken die ook Nederlandse mensen met tinnitus opnemen. Tot voor kort werden die opnames door Nederlandse ziektekostenverzekeringen vergoed. Ook in Engeland en België zijn er aparte tinnitusklinieken. In vergelijking met omringende landen zijn onze publieke behandelinstanties versnipperd en gefragmenteerd.

Hulpmiddelen

Maskeren

Tinnitus is te verlichten door het geluid te maskeren. Diverse hulpmiddelen tegen tinnitus zijn gebaseerd op de gedachte dat wie het tinnitusgeluid maskeert met tegengeluid, de aandacht van de tinnitustoon afleidt. Dan wordt de tinnitustoon minder ‘hoorbaar’. Kijk ook eens op stichtinghoormij.nl/ruis voor enkele voorbeelden.

Tinnitusmaskeerder

De tinnitusmaskeerder, of ruisgenerator, lijkt op een hoortoestel, maar is ook aan te schaffen in de vorm van een speaker. Nadeel: met het tegengeluid van een maskeerder is het lastiger om een gesprek te voeren. Als je het volume aanpast, hindert het maskeergeluid minder. Voordeel: het heeft soms ook nog effect als het apparaat al is uitgeschakeld.

Tinnitusinstrument

Mensen met een slecht tot zeer slecht gehoor hebben baat bij een tinnitusinstrument: een combinatie van een hoortoestel en tinnitusmaskeerder. Je kunt zelf het volume, de kwaliteit van het geluid en de ruis instellen. Probeer nooit het geluid te overstemmen, maar (slechts) te maskeren. De neiging is om dit wel te doen, maar kijk hiermee uit: je kunt je gehoor beschadigen.

Muziektherapeutisch kussen

Voor veel mensen is een muziektherapeutisch kussen een uitkomst. Dit orthopedisch gevormd kussen helpt bij spanning en nek- en rugklachten. Met het ingebouwde speaker systeem kun je jouw eigen ontspanningsmuziek weergeven, waardoor je rustig(er) in slaap valt.

Hoortoestel

Gehoorverlies gaat vaak samen met oorsuizen. Door een hoortoestel aan te schaffen kun je enerzijds beter horen en anderzijds de tinnitus maskeren.

Medicijnen

Er is helaas geen medicijn waarvan bewezen is dat het oorsuizen vermindert. Behandelaars zijn dus zeer terughoudend met het voorschrijven van medicijnen tegen oorsuizen. Wel zijn er medicijnen die ervoor kunnen zorgen dat je het als minder hinderlijk ervaart, zoals slaap- en kalmeringsmiddelen en antidepressiva.Doorbloedingbevorderende medicijnen. Als slechte doorbloeding de oorzaak is van jouw tinnitus dan kunnen deze medicijnen aan het begin worden gebruikt.

Anti-epileptica. Bij ernstige vormen van tinnitus en in situaties waarbij andere behandelingen geen succes hebben kan – zo blijkt uit onderzoek - anti-epileptica het oorsuizen verminderen.

Antidepressiva hebben een kalmerende werking en zorgen ervoor dat tinnitus als minder erg wordt ervaren.

Tinnitus als bijwerking van medicijnen

Meer informatie over medicijnen die als bijwerking tinnitus hebben vind je in de brochure: Weet wat u slikt, medicijnen bij oorsuizen, Ménière en plotsdoofheid. Je kunt de brochure ook bestellen in de Webshop.