Verdriet om (chronisch) gehoor- en/of evenwichtsverlies
Bij normale rouw neemt de intensiteit van verdriet af om op te laaien tijdens speciale momenten, zoals met een verjaardag of tijdens feestdagen. Bij 'levend' verlies kan de intensiteit toenemen omdat je steeds weer geconfronteerd wordt met je (chronische) beperkingen. Als je moet leven met een beperking, staat daar geen punt achter. Denk aan tinnitus of gehoor- en/of evenwichtsverlies. Je moet elke dag weer opnieuw je leven vormgeven met die grenzen. De bron van het verdriet blijft en dus blijft ook de rouw continu aanwezig. Erkenning dat dit verlies er is, kan en mag zijn, nu en in de toekomst, kan je ruimte geven en het (tijdelijk) iets lichter maken. We zetten een aantal (lees) tips voor je op een rij.
Nu corona ons collectief met de neuzen op het feit drukt dat we als mens ontzettend kwetsbaar en afhankelijk zijn, is er misschien geen treffender moment om je bewust te worden van het fenomeen ‘levend verlies’. Het raakt heel wat mensen, vaak hun hele leven lang, maar wordt veelal over het hoofd gezien of onterecht in de hoek van labiel of depressief geplaatst.
Onbegrip
Als je bijvoorbeeld minder gaat horen, verlies je niet alleen je gehoor. Je raakt veel meer kwijt. Doordat de communicatie verandert, raakt het alle aspecten van je leven. De grootste misvatting bij chronisch verlies is dat mensen in je omgeving (vrienden, familie, collega's) jouw situatie gewoon gaan vinden. Voor de omgeving is dat niet meer nieuw na een tijd, maar mensen die daar elke dag mee moeten leven, worden elke dag weer geconfronteerd met hun eigen grenzen. En dat maakt het moeilijk. Het wordt nooit meer gewoon. Terwijl anderen denken: ‘Dat is nu toch niet meer nieuw? Daar heb je toch al mee leren leven?’ Over dat rouw een normale reactie is bij gehoorverlies besteedden we al eerder aandacht.
Manu Keirse
De Vlaamse klinisch psycholoog Manu Keirse (71) is een veelgevraagd rouwspecialist. Hij gelooft niet meer in rouwverwerking: "Je kunt hoogstens een verlies overleven." Keirse zegt in een interview in de WereldMorgen: "Eigenlijk is bij een chronische ziekte vooral aandacht en motivatie belangrijk. Hoe help ik iemand daarmee te leven?” Hij is emeritus hoogleraar aan de faculteit geneeskunde van de Katholieke Universiteit Leuven. Van 1999 tot 2003 was hij kabinetschef op het Belgische ministerie van volksgezondheid. Zijn eerste boek ‘Helpen bij verlies en verdriet. Een gids voor het gezin en de hulpverlener’ (1995) werd een bestseller. Daarna volgden nog diverse boeken als ‘Afscheid van moeder’, ‘Van het leven geleerd’ en ‘Zie de mens’. In totaal verkocht Keirse 300.000 boeken. In 2017 verscheen een volledig nieuwe versie van zijn eerste boek ‘Helpen bij verlies en verdriet’.
Een aantal lessen van Keirse:
- Draag verlies samen
- Verlies verwerken bestaat niet
- Verdriet geeft ook verbondenheid
- Vergeet nooit waar je vandaan komt
- Kaart onrecht aan
- Geef zonder iets terug te verlangen
- Erken je fouten
- Los je beloften in
Uitgebreide uitleg vind je in de levenslessen van Keirse in een interview met Trouw (2017)
Lees ook:
Publicatiedatum: 20 juli 2020