Tinnitus is een zenuwsignaal dat lijkt op het signaal van echt geluid. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat bij tinnituspatiënten het filter in de kleine hersenen ontregeld is, waardoor dit een signaal doorlaat dat spontaan in de zenuwen gegenereerd wordt. De grote truc is om aan dit signaal geen aandacht te besteden. Dat lukt niet altijd zonder hulp. Hoe meer we leren over tinnitus hoe meer we ons realiseren dat het heel persoonlijk is hoe mensen er mee omgaan. Steeds meer wetenschappelijke artikelen onderbouwen dat. Iedere patiënt heeft andere persoonlijkheidskenmerken. Daar moet je rekening mee houden. Hoormij∙NVVS volgt de ontwikkelingen op de voet. Hieronder geven we een globaal beeld, geen uitputtend overzicht, van de stand van zaken op het gebied van behandeling en onderzoek.
Behandelingen
Huidige behandelingen van tinnitus zijn gericht op het leren omgaan met de last die tinnitus met zich meebrengt. Het laten verdwijnen van het oorsuizen is nog niet mogelijk. Er bestaat immers nog geen oplossing.
Verwijzing via de huisarts
Hoormij∙NVVS adviseert mensen met een beginnende maar aanhoudende tinnitus om eerst via de huisarts een verwijzing te vragen voor de KNO-arts.
Cognitieve gedragstherapie
In de trapsgewijze tinnitus specifieke cognitieve gedragstherapie worden audiologische en psychologische methoden gecombineerd. Deze behandeling komt in aanmerking voor vergoeding vanuit de basisverzekering. Check hiervoor jouw zorgverzekering.
Behandellocaties
Op dit moment wordt deze behandeling – voor zover bekend - aangeboden door Adelante (in Hoensbroek en Blerick) en Libra Revalidatie & Audiologie (in Eindhoven). Maar ook bij audiologische centra zoals Pento en NSDSK. Ook Pro Persona biedt een behandeling die richt zich op volwassenen bij wie psychische problemen als gevolg van de tinnitus het dagelijks functioneren belemmeren.
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) kan bij tinnitus en hyperacusis positieve effecten hebben. Het angstige gevoel, boosheid of gevoelens van machteloosheid kunnen er door afnemen. Ook als de situatie waarin het oorsuizen is ontstaan traumatisch was en de herinneringen in het heden nog pijnlijk zijn. Het ontstaansmoment is van belang voor het succes van de behandeling. Cliënten met tinnitus bij wie EMDR is toegepast, geven aan meer rust te ervaren. De afname in stress heeft vaak een gunstige invloed op de ervaren tinnitus: juist stress kan er voor zorgen dat de tinnitus klachten erger zijn of in stand worden gehouden. Lees ook: Hoorzaken
De GGMD heeft een tinnitus programma dat is opgebouwd uit verschillende onderdelen die aansluiten op de ernst van de klachten. Klinisch neuropsycholoog Olav Wagenaar, auteur van het boek ‘Eerste hulp bij oorsuizen’ heeft hierbij geadviseerd. Na de cursus ‘Controle over tinnitus’ wordt er samen gekeken waar je nog meer behoefte aan hebt. Als je meer hulp nodig hebt kun je, in overleg, kiezen voor een basistraining of een intensieve training bestaande uit cognitieve gedragstherapie, psychomotorische therapie en beeldende therapie.
Lopende (wetenschappelijke) onderzoeken
Mindfulness
Dr. Elizabeth Marks (Universiteit van Bath) komt tot de conclusie dat MBCT ‘Mindfulness Based Cognitive Therapy for tinnitus’ werkt om ermee te leren leven, zelfs op een langere termijn. Als je mindfulness regelmatig beoefent, worden gevoelens van stress over de tinnitus minder, omdat je leert je focus te verleggen. Je leert als het ware om het toe te laten, zodat je er niet meer tegen hoeft te vechten.
Tinnibot
Klinisch audioloog en elektrofysioloog dr. Fabrice Bardy (Universiteit van Auckland) ontwikkelde in een team de Tinnibot, een chatbot, specifiek voor tinnitus. Een chatbot is een soort software met kunstmatige intelligentie die kan chatten. Hiermee willen zij de toegang tot de tinnitus zorg vergroten. Tinnibot is een virtuele coach: een app voor op je telefoon die psychologische ondersteuning geeft in een acht weken durend programma, afgestemd op jouw behoeften.
UNITI (dr. Winfried Schlee, Regensburg) en ESIT (dr. Axel Schiller, Regensburg)
Er is geen tinnitus behandeling waar iedereen baat bij heeft: het is maatwerk. Een geïntegreerde aanpak die kan voorspellen welke gecombineerde therapieën samenhangen met bepaalde subtypen ontbreekt. Daarom ontwikkelt UNITI nu een ‘decision-support’ systeem dat met slimme algoritmen helpt om te komen tot een optimale behandeling. Daarvoor is een databank nodig die gevuld moet worden: van genetische gegevens tot medische geschiedenissen en tinnitus vragenlijsten. In twee academische projecten wordt daar nu aan gewerkt: het geplande UNITI en het bestaande ESIT programma.
Lenire
Tinnitus lijkt behandelbaar met een nieuw apparaatje: Lenire. Gemaakt door het Ierse bedrijf Neuromod (Dublin). Door gelijktijdig geluidspatronen aan de oren toe te dienen en elektrische schokjes aan de tong, nemen de klachten bij mensen met tinnitus duidelijk af. Wegens gebrek aan wetenschappelijk bewijs wil bijvoorbeeld de Britse tinnitus-vereniging en ook Hoormij∙NVVS het gebruik van het apparaatje nog niet adviseren.
Slapeloosheid
Op de KNO-afdeling van Dr. McKenna (University College London Hospitals) is onderzoek gedaan om te zien of de Cognitieve Gedrag Therapie voor slapeloosheid (CBTi, Cognitive Behavioural Therapy for Insomnia) effectief kan zijn. De uitkomsten na de behandeling tonen dat de mensen die de CBTi gevolgd hebben beter slapen en minder last van hun tinnitus hebben. Dr McKenna benadrukt dat je in de behandeling én tinnitus én slapeloosheid moet aanpakken. Alleen focussen op slapeloosheid heeft minder effect. Lees ook: Resultaat REST-studie: Tinnitus hoeft niet te verbeteren om te kunnen slapen.
Helpen met stress en angst
Volgens psycholoog Dr. Vogt (University College London Hospitals) weten we dat ‘gewenning’ aan tinnitus in tijd gezien de tinnituslast dragelijker maakt. Dit duurt soms vijf tot tien jaar. Dit proces is te versnellen door twee ‘tools’: ontspanning en een poging om anders te denken. Ontspanningstechnieken kunnen helpen om de negatieve gevolgen van de ‘vecht of vlucht’ reactie te verminderen. Deze moeten wel regelmatig, als dagelijkse routine, geoefend worden.
Neurochirurgische behandelopties (voor patiënten met ernstige tinnitus)
Dr. Minke van den Berge (KNO-arts in opleiding bij het UMCG, Groningen) deed voor haar promotieonderzoek (promotor Pim van Dijk) een pilot met een auditory brainstem implant (ABI). Dit is een implantaat dat oorspronkelijk bestemd is voor gehoorverbetering en dat met een operatie op de hersenstam wordt geplaatst. Uit de eerste voorlopige resultaten bij 10 patiënten blijkt dit implantaat de tinnitus inderdaad te verminderen zonder het gehoor aan te tasten.
Stroom
Laure Jacquemin, werkzaam bij het Universitair Ziekenhuis in Antwerpen, onderzoekt of tinnitusklachten met behulp van elektrische stroom te verminderen zijn. De eerste resultaten bij 117 patiënten zijn bemoedigend.
Nieuwe inzichten dankzij krachtige MRI-scanner
Met nieuwe technieken begrijpen we steeds meer van oorsuizen. Zo hebben onderzoekers van het Maastricht UMC+ (o.l.v. Erwin George) recent ontdekt dat specifieke hersenstructuren bij mensen met tinnitus anders lijken samen te werken dan bij mensen zonder oorsuizen.
Vier nieuwe tinnitus-studies UMC Utrecht
De ene tinnitus is de andere niet. De tinnitusonderzoeksgroep van het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht werkt daarom aan vier verschillende studies die meer duidelijkheid moeten geven in zogenoemde ‘subtyperingen’ van tinnitus. In deze studies wordt bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie vergeleken met mindfulness therapie. Zo is de behandeling straks zo persoonlijk mogelijk af te stemmen.
Hoortoestellen
Als er, naast de tinnitus, ook sprake is van gehoorverlies kunnen hoortoestellen soms in combinatie met maskering (ook wel “geluidsverrijking” genoemd), bescherming bieden tegen het geluid van tinnitus. Door de versterking van deze toestellen rustig op te bouwen, krijgen de hersenen tijd om te wennen.
Lees ook: