Evenwichtsaandoeningen in beeld; Zicht op evenwicht en duizeligheid
Aanvallen van (draai)duizeligheid, misselijk en onzeker op je benen staan; allemaal klachten die te maken kunnen hebben met een probleem in het evenwichtssysteem. Eén op de vijf mensen krijgt hier ooit mee te maken.
Complex orgaan
Het evenwichtsorgaan is een zeer fragiel en complex orgaantje. Het ligt verscholen in het rotsbeen, het stevigste bot van het lichaam. Samen met het gehoororgaan vormt het een anatomische eenheid, het binnenoor. Gehoor- en evenwichtsklachten kunnen daarom gelijktijdig optreden. Het zintuigencomplex verzamelt informatie over beweging en balans. De signalen van het evenwichtsorgaan, de ogen en het diepe gevoel in spieren en pezen, worden verwerkt in de hersenstam en de kleine hersenen. Van daaruit gaan prikkels naar de spieren van het lichaam, zodat je je houding en evenwicht kunt aanpassen en bewaren. Er gaan ook signalen met informatie naar de grote hersenen waar zich het bewustzijn bevindt.
Nieuwe diagnoses
De laatste tien jaar heeft de medische wereld steeds meer aandacht voor evenwichtsaandoeningen. Er is ook internationale erkenning van nieuwe diagnoses. De diagnose ‘Ziekte van Ménière’ was lange tijd een ‘vergaarbak’ voor onverklaarde klachten van draaiduizeligheidsaanvallen al dan niet met slechthorendheid en oorsuizen. Het aantal ‘echte’ Ménière patiënten neemt af, omdat een deel van de mensen met deze klachten nu een andere diagnose krijgt. Belangrijk is ook het inzicht dat evenwichtsstoornissen niet alleen ontstaan door een aandoening van een of beide evenwichtsorganen, maar ook het gevolg kunnen zijn van een probleem van de evenwichtszenuw of van stoornissen in de hersenen.
(Draai)duizeligheid
Mensen met een evenwichtsaandoening gebruiken meestal het woord ‘duizeligheid’ om hun klachten te beschrijven. Hoormij·NVVS besteedt aandacht aan aandoeningen van hetevenwichtsorgaan en/of de bijbehorende zenuw- en hersengebieden. Is er sprake van evenwichts-roblemen of duizeligheid na hersenletsel (zoals na een beroerte, hersenbloedingof door letsel) neem dan contact op met Hersenz.
Duizeligheid is verder te onderscheiden in:
- draaiduizeligheid of vertigo, een gevoel dat je zelf of de wereld in de rondte draait
- onbalans of bewegingsonzekerheid, een wiebelige sensatie bij beweging
- een licht gevoel in het hoofd of een constant gevoel dat je
- zelf beweegt
Sommige mensen hebben een combinatie van deze vormen.
Diagnoses
De ziektebeelden die gepaard gaan met vertigo en/of bewegingsonzekerheid lichten we hieronder toe:
Hierbij is sprake van continue draaiduizeligheid en onbalans, die dagen kunnen aanhouden engeleidelijk afnemen. De klachten ontstaan plotseling. Meestal is er sprake van een éénmalige oorzaak,zoals een infectie, een ongeval of een bloeding. Het herstel kan met ups en downs verlopen.De belangrijkste oorzaken:
Draaiduizeligheid met onbalans die seconden tot uren kan duren, in uitzonderlijke
gevallen zelfs dagen. De klachten komen met tussenpozen terug. De evenwichtsaandoeningen – in volgorde van frequentie van voorkomen – zijn:
De klachten duren maanden of jaren en gaan vaak nooit over door functieverliesof blijvende uitval van het evenwichtssysteem. Kenmerken zijn onbalans bij het lopen en oscillopsie: bij bewegen deint de omgeving mee. Soms gaat dit gepaard met episodische vertigo en niet zelden met valneiging. Denk aan:
Nog geen diagnose?
De Commissie Duizeligheid en Evenwicht van Hoormij·NVVS adviseert mensen met evenwichtsproblemen bij wie de diagnose niet duidelijk is, om zich te laten verwijzen naar centra waar meer dan gemiddeld kennis is over evenwicht:
Een goede diagnose bij evenwichtsproblematiek is noodzakelijk. Pas dan kan gezocht worden naar gerichte behandelingen. Helaas is er niet voor alle aandoeningen een effectieve behandeling. Alle patiënten met evenwichtsproblemen zijn ook genoodzaakt aanpassingen in hun dagelijks leven te maken, voor sommigen klein en voor anderen ingrijpend.
Samen sta je sterker. Ga (online) in gesprek of woon een bijeenkomst bij!
Je bent niet alleen. Ontdek de kracht van (h)erkenning en ontmoet mensen in hetzelfde schuitje en met een vergelijkbare aandoening. Wissel informatie en adviezen uit. Of geef zelf tips. Veel bijeenkomsten vinden (nog) digitaal plaats (via Teams bijvoorbeeld). Vanzelfsprekend staat veiligheid voorop. Houd
de agenda in de gaten voor de actuele stand van zaken.
Onafhankelijke Facebookgroepen
Er zijn diverse Facebookgroepen: Eerlijk over Evenwicht, Leven met Ménière en Evenwichtsstoornis (de laatste twee zijn besloten). In 2020 is een Facebookgroep gestart van mensen met het Mal de Débarquement Syndroom. Of neem contact op met evenwicht@stichtinghoormij.nl.
Boek
Het boek Dizzy Me (Stadsbader, Wuyts ISBN: 9789057184017) geeft een uitgebreid overzicht van en inzicht in evenwichtsaandoeningen.
Meer informatie en contact
Voor vragen, meer (medische) informatie en contact kun je een bericht sturen naar evenwicht@stichtinghoormij.nl
Publicatiedatum: 10 augustus 2023