Eerste uitkomsten REAL-HEARING onderzoek

Onderzoek naar effect van slechthorendheid in het dagelijks leven

Veel mensen met gehoorverlies hebben last van meer vermoeidheid en stress, wat negatieve gevolgen kan hebben op het dagelijks functioneren. De afdeling Biologische Psychologie van Vrije Universiteit Amsterdam en Sectie Ear & Hearing van de afdeling KNO in het Amsterdam UMC doen, in samenwerking met Stichting Hoormij∙NVVS, onderzoek naar de effecten van gehoorverlies en tinnitus op luisterinspanning en stress. REAL-HEARING is een onderzoeksproject met zowel metingen tijdens een laboratoriumbezoek als metingen in het dagelijks leven.

Hierbij wordt onder andere de activiteit van het autonome zenuwstelsel gemeten en gebruik gemaakt van vragenlijsten. Het onderzoek is in samenwerking met Stichting Hoormij∙NVVS opgezet en uitgevoerd. In totaal hebben 136 deelnemers meegedaan. Zij hadden een goed gehoor of matig tot ernstig gehoorverlies. De eerste resultaten van dit onderzoek zijn dit jaar gepubliceerd.

Laboratoriumonderzoek
In het lab werd een luistertest uitgevoerd (herhalen van zinnen met achtergrondgeluid). Hierbij werd de grootte van de pupillen van de ogen gemeten. Verwijding van de pupil geeft een indicatie van de inspanning die iemand levert om goed te kunnen verstaan (ofwel: luisterinspanning). Uit eerdere studies weten we dat mensen met een slechter gehoor een kleinere pupilverwijding laten zien tijdens luistertesten. Dit is onverwacht: je verwacht juist een grotere luisterinspanning bij een groter gehoorverlies en dus een grotere pupilverwijding. Om dit beter te begrijpen, werden in dit onderzoek aanvullende metingen gedaan, zoals de zweetproductie en hartactiviteit. Deze metingen geven extra inzicht in de activiteit van het autonome zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel is betrokken bij stress en inspanning, maar ook bij herstel tijdens rust.

REAL-HEARING vond opnieuw een kleinere pupilverwijding bij mensen met sterker gehoorverlies. De aanvullende metingen van het autonome zenuwstelsel laten geen effect van gehoorverlies zien tijdens de luistertest. Wel hebben de deelnemers met meer gehoorverlies net iets andere activiteit van het autonome zenuwstelsel tijdens herstel- en rustmomenten dan deelnemers met minder gehoorverlies. Daarnaast geven de deelnemers met meer gehoorverlies ook aan dat de luistertesten hen meer moeite kosten.

Dagelijks leven

Deelnemers vulden ook gedurende vijf dagen, zeven maal per dag, een korte vragenlijst in op hun smartphone. Elke vragenlijst vroeg naar hun gemoedstoestand, luisterinspanning en vermoeidheid. Mensen met meer gehoorverlies hadden meer last van luisterinspanning en vermoeidheid in het dagelijks leven. Dit bevestigt dat slechthorenden dagelijks negatieve gevolgen van hun gehoorverlies ervaren. Er was geen effect van gehoorverlies op de gemoedstoestand, zoals een somber of tevreden gevoel.
De deelnemers droegen ook in het dagelijks leven apparatuur om hartactiviteit en zweetproductie te meten. Dit deden ze gedurende twee dagen en nachten. Zoals verwacht was voor alle deelnemers de hartslag overdag hoger dan 's nachts. Verder hadden mensen met meer gehoorverlies overdag een iets hogere activiteit van het sympathische zenuwstelsel. ’s Nachts was deze activiteit juist iets lager. Dit is een heel interessante bevinding. Het lijkt erop dat mensen met meer gehoorverlies in de nacht een groter herstel laten zien. Dit past bij een patroon van verhoogde luisterinspanning en stress overdag, waarbij extra herstel nodig is tijdens de nacht. De resultaten suggereren dat er effecten kunnen zijn van gehoorverlies op het stresssysteem.

Tinnitus

De deelnemers die last hebben van tinnitus hadden ook een relatief kleine pupilverwijding tijdens de luistertesten in het laboratorium. Ook lieten zij tijdens deze tests iets andere activiteit van het autonome zenuwstelsel zien dan mensen zonder tinnitusklachten. De oorzaak hiervan is niet precies bekend, maar net als bij gehoorverlies zou dit kunnen komen door verhoogde inspanning en vermoeidheid. Bij de testen in het dagelijks leven werden geen verschillen gevonden tussen de deelnemers met en zonder tinnitusklachten.

Wat nu?

De bevindingen zijn interessant en geven concrete aanleiding voor vervolganalyses. We gaan bijvoorbeeld dieper in op de vermoeidheid en luistersituaties tijdens het dagelijks leven: hoe uitdagend waren deze luistersituaties en werden deze anders ervaren door mensen met (meer) gehoorverlies? Nieuwe REAL-HEARING resultaten zullen snel volgen.

Kijk voor meer informatie op de website van het project. 

Publicatiedatum: 18 februari 2025