De mondkapjessamenleving vraagt om andere communicatie

Als mondkapjes dragen in de publieke ruimte straks verplicht is, vraagt dat van iedereen een aanpassing in de communicatie. En dat niet alleen omwille van de twee miljoen slechthorenden die Nederland telt: iedereen heeft er baat bij.

Tekst Wil Verschoor, directeur Hoormij∙NVVS

De dame achter de kassa heeft een kuchscherm voor zich en een stoffen mondkapje op. Hoewel mijn gehoor goed is, kan ik haar niet goed verstaan en vraag tot drie keer toe wat ze bedoelt. Ik begrijp uiteindelijk dat ze vraagt of ik de kassabon wil en ze voegt er aan toe: ‘’Als u het niet verstaat moet u dat direct zeggen hoor, nu heb ik de bon al geprint’’.

Complex 

Zo moet het dus niet in de mondkapjessamenleving. Als straks iedereen een mondkapje draagt, zijn gezichtsuitdrukkingen niet meer waar te nemen. En is niet te zien of die wat dreigende opmerking met een warme glimlach gepaard gaat, of juist met een venijnige trek om de mond. Samen met kuchschermen en de anderhalve meter afstand wordt communiceren op deze manier complexer, verwarrender en vermoeiender. Niet alleen voor de twee miljoen Nederlanders die slechthorend zijn, maar voor iedereen.

‘Versta je me?’

Tijd voor eenvoudige en algemene communicatieregels in deze nieuwe werkelijkheid? Te beginnen met het besef dat op anderhalve meter en met een mondkapje op niet iedereen elkaar kan verstaan. Vragen of je verstaanbaar bent, is dan een goede openingszin. Zelf zeggen dat je het niet kan horen trouwens ook. Of als iemand niet direct reageert: eerst oogcontact maken en eventueel wuiven om de aandacht te trekken. En het lijkt een dooddoener, maar echt: langzaam en duidelijk spreken helpt. Extra articuleren of harder praten is niet nodig. 

Tips

Lukt het mondeling niet? Eenvoudige gebaren kunnen veel verduidelijken. Als de dame achter de kassa met opgetrokken wenkbrauwen een bon omhoog had gehouden, had ik wel begrepen dat ze vroeg of ik de kassabon wilde. Een andere optie is het opschrijven van kernwoorden op een papier of typen op een mobiele telefoon via Whatsapp of Notities. De app ‘Make it big’ maakt grote letters die op een afstandje goed te lezen zijn. En er zijn apps die gesproken taal omzetten naar tekst, zoals Google Live Transcribe, Ava of Speaksee.

Mondkapjes met venster

Tenslotte: er bestaan doorzichtige mondkapjes. Daarbij blijft de gezichtsuitdrukking zichtbaar en zijn emoties makkelijker af te lezen. Een doorzichtig mondkapje geeft bovendien een open en vriendelijke uitstraling en dat is belangrijk voor iedereen die contact heeft met klanten of patiënten. Mensen die slechthorend zijn, kunnen dan liplezen en zo beter begrijpen wat er wordt gezegd. Deze eenvoudige communicatieregels maken het makkelijker voor iedereen in de samenleving, goed- en slechthorend.

Lees ook:

Publicatiedatum: 05 november 2020